Cúng 30 Tết như thế nào mới đúng?

Tất niên là gì?

30 Tết là thời khắc quan trọng, là ngày cuối cùng của năm cũ, chuẩn bị đón ngày đầu tiên của năm mới.

Để kết thúc một năm, chuẩn bị đón chào những ngày năm mới, các gia đình tại Việt Nam thường tổ chức một bữa cơm cuối năm gọi là Lễ Tất niên vào chiều 30 Tết.

Với người Việt Nam, bữa cơm tất niên chiều 30 Tết là khoảnh khắc thiêng liêng của mọi gia đình. Là bữa cơm đoàn viên, gắn kết mọi thành viên, các thế hệ trong gia đình. Theo quan niệm xưa, gia đình nào càng đông đủ các thế hệ cùng dự bữa tất niên chứng tỏ gia đình đó “phúc lộc đề đa”, càng có nhiều may mắn.

Bữa tiệc tất niên đơn giản

Bên cạnh ý nghĩa gia đình đoàn tụ sum vầy, bữa cơm tất niên còn là nghi thức tiễn biệt năm cũ, sửa soạn đón năm mới, mời Ông Công Ông Táo về trần thế tiếp tục cai quản việc bếp núc. Sau bữa cơm tất niên còn là lúc mọi người trong gia đình sửa soạn cúng giao thừa, tiễn năm cũ và đón mừng năm mới.

Ngày tất niên, mọi việc quan trọng chuẩn bị cho lễ Tết Nguyên đán gần như đã hoàn tất nhưng thường thì ai cũng tất bật với rất nhiều công việc nhỏ, cố gắng chuẩn bị cho một năm mới trọn vẹn, chu đáo. Tuy vậy, những người chủ chốt trong gia đình vẫn không bao giờ sao nhãng việc cúng tất niên.

Cúng tất niên vào mấy giờ mới đúng?

Nhiều gia đình cúng tất niên vào buổi sáng 30 Tết. Tuy nhiên, cũng có nhà cúng vào buổi trưa hoặc chiều 30 Tết tùy theo phong tục.

Tuy nhiên, tất niên thường diễn ra vào buổi chiều và buổi tối ngày này, người ta làm cỗ cúng tất niên sau đó dọn tiệc mời khách đến dự. Tất niên là lúc mọi người quây quần bên nhau và bên những món thức ăn và cùng chào đón năm mới, giao thừa là một phong tục tập quán lâu đời của người Việt Nam, nó mang nét đẹp văn hóa lâu đời của người Việt Nam.

Mâm cỗ cúng tất niên gồm những gì?

Để ghi nhận thời khắc này, người ta thường làm hai mâm cỗ. Một mâm cúng gia tiên tại bàn thờ ở trong nhà mình và một mâm cúng thiên địa ở khoảng sân trước nhà. Một số cộng đồng lấy con hổ là vật thờ thì gọi là cúng Ông Ba Mươi. Một số cộng đồng khác thì có một phần cỗ dành để cúng chúng sinh, cúng những cô hồn lang thang không nơi nương tựa.

Mâm cỗ cúng tất niên

- Đồ lễ cúng tất niên: Mâm ngũ quả, hương hoa, giấy tiền vàng mã, đèn nến, trầu cau, rượu, trà, bánh chưng (hoặc bánh tét)...

- Mâm cỗ cúng tất niên: Tùy theo sinh hoạt của từng gia đình, gia chủ có thể chuẩn bị mâm cỗ mặn hoặc cỗ chay cúng tất niên.

+ Mâm cỗ mặn cúng tất niên: Có thể tham khảo 1 số món như sau:

-> Bánh chưng.

-> Gà luộc hoặc thịt luộc.

-> Xôi hoặc cơm nếp.

-> Cá hấp hoặc kho.

-> Nộp đu đủ hoặc nộm hoa chuối.

-> Món xào (mực xào, thịt bò xào, lòng mề xào...).

-> Rau luộc.

-> Canh (canh gà, canh chua, canh cải, canh bóng...).

-> Nem (chả cuốn).

-> Măng khô nấu canh.

-> Cơm trắng.

+ Mâm cỗ chay cúng tất niên: Có thể làm các món:

-> Miến (nấu canh, xào...).

-> Nem cuốn chay.

-> Đậu phụ (hấp, chiên...).

-> Giò chay.

-> Rau củ luộc.

-> Xôi dừa.

Cách cúng, văn cúng lễ Tất niên ngày 30 Tết.

Ở một số vùng, người nhà thường đi tảo mộ, thắp hương xin phép thần linh, thổ địa ngoài mộ và mời tổ tiên, ông bà về nhà ăn Tết cùng con cháu.

Cúng tất niên là phong tục tốt đẹp của người Việt

Theo phong tục, trước khi làm lễ cúng, gia chủ phải lau dọn bàn thờ sạch sẽ, chuẩn bị đồ lễ, mâm cỗ cúng trang nghiêm.

Lưu ý, nếu trong nhà có bàn thờ Phật, tuyệt đối không bày biện đồ mặn, vàng mã lên bàn thờ này. Bàn thờ Phật chỉ để hoa quả, nếu có mâm cỗ chay thì bày biện lên.

Sau khi chuẩn bị xong mâm cỗ cúng, gia quần áo chỉnh tế, lên đèn, thắp hương và đọc bài khấn như sau:

Nam Mô A Di Đà Phật! (3 lần)

- Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.

- Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.

- Con kính lạy ngài Kim niên Đương cai Thái Tuế chí đức tôn thần.

- Con kính lạy các ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương.

- Con kính lạy ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa tôn thần.

- Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ Thổ, Long mạch, Tài thần, Bản gia Táo quân, cùng tất cả các vị thần linh cai quản trong xứ này.

- Con kính lạy chư gia Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Tiên linh nội ngoại họ .................

Hôm nay là ngày xxx tháng Chạp năm Bính Thân (xxx = 29 hoặc 30 Tết)

Tín chủ (chúng) con là: ...........................................

Ngụ tại: …………………….......................... ..................................................

Trước án kính cẩn thưa trình: Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới.

Chúng con cùng toàn thể gia quyến sắm sanh phẩm vật hương hoa, cơm canh thịnh soạn, sửa lễ tất niên, dâng cúng Thiên Địa tôn thần, phụng hiến Tổ tiên, truy niệm chư linh.

Theo như thường lệ tuế trừ cáo tế, cúi xin chư vị tôn thần, liệt vị gia tiên, bản xứ tiền hậu chư vị hương linh giáng lâm án toạ, phủ thuỳ chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ toàn gia lớn bé trẻ già bình an thịnh vượng, bách sự như ý, vạn sự tốt lành, luôn luôn mạnh khoẻ, gia đình hoà thuận.

Thành tâm bái thỉnh, cúi xin chư vị tôn thần và gia tiên nội ngoại chứng giám phù hộ độ trì.

Nam Mô A-di-đà Phật (3 lần, 3 lạy).

Sau khi hương cháy hết 3/4, gia chủ vái xin và đưa vàng mã đến nơi sạch sẽ và an toàn để hóa. Cần chú ý không để vàng mã gần nơi đổ rác, chú ý an toàn về phòng cháy, chữa cháy khi hóa vàng.

Xem thêm video cách chuẩn bị mâm cỗ và bài văn cúng tất niên: