Ngũ vị tử có tác dụng gì, bài thuốc hay từ ngũ vị tử
Ngũ vị tử còn có tên gọi khác là ngũ mai tử, huyền cập, có tác dụng chữa viêm phế quản, sau sốt nhiễm khuẩn, mất nước, hồi hộp đánh trống ngực...
Tác dụng của ngũ vị tử
Ngũ vị tử còn gọi là ngũ mai tử, huyền cập, là quả chín phơi hay sấy khô của cây ngũ vị (Schisandra sinensis Baill.), thuộc họ ngũ vị tử (Schisandraceae). Ngoài ra còn có nam ngũ vị tử là quả của cây nắm cơm (Kadsura japonica L.), cùng thuộc họ ngũ vị tử. Theo Đông y, ngũ vị tử vị chua, tính ôn; vào kinh phế và thận. Có tác dụng an thần, liễm phế, bổ thận, chí hãn sáp tinh chỉ tả sinh tân chỉ khát. Dùng cho các trường hợp viêm khí phế quản mạn tính gây hen suyễn, sau sốt nhiễm khuẩn, mất nước, khát nước, hồi hộp đánh trống ngực tim đập mạnh loạn nhịp, mất ngủ, ngủ hay mê, quên lẫn giảm trí nhớ.
Tên khoa học của ngũ vị tử:
Fructus Schisandrae
Nguồn gốc của ngũ vị tử:
Vị thuốc là quả chín đã phơi hay sấy khô của cây Ngũ vị Bắc (Schisandra chinensis Baill.), họ Ngũ vị (Schisandraceae). Cây mọc hoang ở các nước phương Bắc, được trồng ở Trung Quốc. Nước ta chưa thấy cây này.
Thành phần hoá học chính của ngũ vị tử:
Tinh dầu, acid hữu cơ, vitamin C, đường, chất béo.
Công dụng của ngũ vị tử:
Chữa ho, miệng khô, khát nước, mệt mỏi, di tinh, tả lỵ lâu ngày, mồ hôi trộm.
Cách dùng, liều lượng:
Ngày dùng 2-4g (có thể 12g) dạng thuốc sắc, cồn, bột, viên.
Ghi chú:
Nam ngũ vị tử là quả cây Nam ngũ vị hay còn gọi là cây Nắm cơm (Kadsura japonica L.), cùng họ Ngũ vị. Cây này ở Trung Quốc và Việt Nam đều có. Ở ta chưa thấy khai thác.
Ngũ vị tử |
Món ăn, bài thuốc từ ngũ vị tử
Tham khảo một số món ăn, bài thuốc từ ngũ vị tử do TS. Nguyễn Đức Quang sưu tầm và giới thiệu:
Cách dùng ngũ vị tử làm thuốc
Chữa chứng cơ thể hư nhược, ra nhiều mồ hôi (tự ra nhiều mồ hôi hoặc mồ hôi trộm): bá tử nhân 125g, bán hạ khúc 125g, mẫu lệ 63g, nhân sâm 63g, ma hoàng căn 63g, bạch truật 63g, ngũ vị tử 63g, đại táo 30 quả. Đại táo nấu nhừ, nghiền nát loại bỏ hạt. Các vị khác nghiền chung thành bột mịn, nhào với đại táo làm hoàn bằng hạt ngô. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 20 - 30 viên.
Chữa thận dương hư, hoạt tinh: tang phiêu tiêu 12g, ngũ vị tử 8g, long cốt 12g, phụ tử 12g. Sắc uống ngày 1 thang.
Chữa chứng tân dịch không đủ, miệng khô, khát nước: đảng sâm 12g, mạch đông 12g, ngũ vị tử 6g. Sắc uống ngày 1 thang.
Dùng cho bệnh nhân viêm gan mạn tính: ngũ vị tử sao khô tán mịn, mỗi lần uống 3g, ngày 3 lần. Đợt dùng 30 ngày, uống với nước sôi hoặc nước cơm, thêm chút muối đường.
Món ăn – bài thuốc có ngũ vị tử:
Bài 1: Rượu nhân sâm ngũ vị tử: rượu 500ml, nhân sâm 10-20g, ngũ vị tử 30g, câu kỷ tử 30g. Ngâm 7 ngày. Uống trước khi đi ngủ 15-20ml. Dùng cho các trường hợp suy nhược thần kinh, hồi hộp, đánh trống ngực, mất ngủ.
Bài 2: Tim lợn hầm ngũ vị tử: tim lợn 1 cái, ngũ vị tử 9g. Tim lợn rạch mở, rửa sạch, cho ngũ vị tử vào, khâu lại, hầm cách thủy. Dùng cho bệnh nhân hồi hộp loạn nhịp tim, mất ngủ, thở gấp, vã mồ hôi, kích ứng, khát nước.
Bài 3: Ngũ vị tử hồ đào tán: ngũ vị tử 100g, hồ đào nhân 250g. Ngũ vị tử ngâm nước sau nửa ngày cho mềm, tách bỏ hạt, đem sao cùng với hồ đào, để nguội tán thành bột mịn. Mỗi lần uống 9g với nước sôi hoặc nước hồ nước cơm. Dùng cho nam giới di mộng tinh.
Kiêng kỵ: người bệnh bên ngoài có biểu tà, trong có thực nhiệt không được dùng; người viêm khí phế quản mới phát gây ho, sốt không dùng.
Cây xó nhà (trầm dứa) có tác dụng gì?
Cỏ Tháp bút có tác dụng gì, bài thuốc hay từ cây Mộc Tặc
Chè vằng có tác dụng gì, những lưu ý khi uống?
Rau mùi có tác dụng gì, bài thuốc hay từ hồ tuy
Cây chân vịt có tác dụng gì, bài thuốc hay từ móng lưng rồng
Muồng trâu chữa hắc lào, nhuận tràng
Mướp đắng có tác dụng gì, bài thuốc hay từ khổ qua
Lá náng hoa trắng có tác dụng gì, bài thuốc hay từ náng hoa trắng
Ngải cứu có tác dụng gì, bài thuốc hay từ ngải cứu
Nghệ đen có tác dụng gì, bài thuốc hay từ nghệ đen
Rau nghể có tác dụng gì, bài thuốc hay từ thủy liễu
Thảo linh chi có tác dụng gì, bài thuốc hay từ thảo linh chi
-
Nghiên cứu của ĐH Harvard: Trẻ có 3 đặc điểm này lớn lên KIẾM TIỀN rất siêu, không phải cứ học giỏi là sẽ giàu có
-
Tôi dặn con: Sau này bố mẹ mất là hết, chẳng phải hương khói giỗ chạp làm gì cả
-
“Đại gia ngầm” số 1 Trung Quốc, sở hữu 3.000 hecta đất ở Hồng Kông, nhưng không hề bán hay cho thuê, làm giàu bằng cách hiến tặng những mảnh nhỏ
-
Bài học từ tư duy triệu phú: Không tham lợi nhuận nhỏ là người nỗ lực nhưng làm được 2 việc này mới đến gần với thành công
-
Người có phẩm đức sẽ không hèn, có học thức sẽ không nghèo
-
Vì sao làm càng nhiều sẽ càng chịu thiệt thòi: Không biết 5 quy tắc ngầm này, bạn vừa hại thân, vừa khiến sự nghiệp xuống dốc!